Hàng năm, cứ vào thời điểm công bố báo cáo tài chính (BCTC) sau kiểm toán các doanh nghiệp (DN) niêm yết, thì tình trạng sai lệch số liệu so với báo cáo của các DN đưa ra trước đó lại xuất hiện.

 

Có thể lấy ví dụ rất điển hình về sự sai lệch này ở nhóm các doanh nghiệp niêm yết thuộc ngành than: số liệu tự lập của cả 8 doanh nghiệp niêm yết đều lệch với BCTC kiểm toán. Nhiều doanh nghiệp tăng lãi gấp 2, gấp 4 lần, nhiều doanh nghiệp lại giảm lợi nhuận còn một nửa, một phần năm.

 

Cụ thể: CTCP Than Núi Béo (Mã chứng khoán NBC) có lợi nhuận sau thuế lệch tăng 26%; CTCP Than Hà Lầm (HLC) lệch giảm 80%; CTCP Than Mông Dương (MDC) lệch giảm 3%; CTCP Than Cọc Sáu (TC6) lệch tăng 242%; CTCP Than Cao Sơn (TCS) lệch giảm 53%; CTCP Than Vàng Danh (TVD) lệch tăng 392%; CTCP Than Đèo Nai (TDN) lệch tăng 72% và CTCP Than Hà Tu (THT) lệch tăng 13%.

 

Sự sai lệch “có hệ thống” đến mức vô lý này khiến cho nhiều người quan ngại về những điều bất bình thường sẽ trở thành bình thường nếu không sớm được chấn chỉnh. Giải trình chênh lệch giảm đến 80% lợi nhuận, HLC cho biết công ty thực hiện hợp đồng phối hợp sản xuất kinh doanh và khoán chi phí năm 2012 giữa công ty và Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin).

 

HLC chưa thực hiện hết một số chỉ tiêu công nghệ, do vậy khi tập đoàn nghiệm thu kết quả phối hợp sản xuất kinh doanh và khoán chi phí năm 2012, doanh thu của công ty sẽ bị tập đoàn thu tương ứng với giá trị các chỉ tiêu công nghệ công ty chưa thực hiện. Điều đáng nói là sau bản công bố lợi nhuận giảm 80%, cổ phiếu HLC giảm sàn 3 phiên liên tiếp.

 

Một trong những sai lệch phổ biến trong các BCTC của DN so với BCTC sau kiểm toán đó là tình trạng ghi nhận doanh thu ảo, ghi nhận khi chưa đủ điều kiện, áp dụng sai chuẩn mực kế toán, đặc biệt là với các DN gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh. Thậm chí, có cả tình trạng thuyết minh chính sách kế toán một đằng, thực tế áp dụng một nẻo, đặc biệt là các khoản mục có cách hạch toán đặc thù như doanh thu, giá vốn…

 

Điều đáng nói là hầu hết những sai phạm này đều thuộc về “những sai sót thường gặp” mà trước thời điểm lập BCTC năm, cơ quan quản lý đã tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm về những sai sót này. Hơn nữa, không chỉ tái diễn, mà mức độ phổ biến của tình trạng này qua các năm không những không giảm, mà chỉ thấy tăng lên. Lợi nhuận chuyển từ lãi thành lỗ, lỗ nhiều thành lỗ ít.

 

Ngay cả những công ty vốn hóa lớn trên sàn, số liệu BCTC sau kiểm toán cũng có sự chênh lệch. Và cũng không ít trường hợp, lợi nhuận sau kiểm toán tăng lên gấp đôi, gấp 3. Điều này thể hiện rõ ở khối doanh nghiệp bất động sản, doanh nghiệp khó khăn nhiều nhất trong thị trường hiện nay.

 

Tại CTCP Thái Hòa (THV), khi đơn vị kiểm toán ngoại trừ khoản mục hàng tồn kho lên tới trên 555,6 tỷ đồng, nhiều người đặt câu hỏi nghi ngại, vì với mặt hàng cà phê, việc giải quyết hàng tồn không phải quá khó, trong khi công ty này đang đứng trước sức ép nợ phải trả ngắn hạn lên tới gần 1.100 tỷ đồng. Vậy với khoản mục hàng tồn kho bị ngoại trừ chiếm tới gần 40% tổng tài sản, BCTC của THV liệu có còn đáng tin về tính trung thực và hợp lý?

 

Nguyên nhân một số DN niêm yết cố tình vi phạm về BCTC, nhiều ý kiến cho rằng một phần do quy định nếu DN 3 năm thua lỗ liên tiếp thì sẽ bị hủy niêm yết. Vì thế, các DN mới tìm cách tô vẽ cho BCTC của mình đẹp để đủ tiêu chuẩn. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là việc sai lệch trong BCTC của các DN có gây ra hậu quả, và ai sẽ là người chịu thiệt hại?

 

Theo các chuyên gia, người chịu trực tiếp đầu tiên sẽ là các nhà đầu tư. Khi quyết định “xuống tiền” mua hay bán cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ cần phải tìm hiểu các thông tin về DN, mà BCTC là một kênh quan trọng hàng đầu để đưa ra quyết định. Nếu thông tin không chính xác, nhà đầu tư có thể có những quyết định sai lầm dẫn đến thiệt hại.

 

Còn phía các DN, dĩ nhiên họ cũng sẽ phải chịu thiệt hại: thứ nhất là trực tiếp từ phía quyết định của nhà đầu tư, thứ hai là gián tiếp khi đánh mất niềm tin của các cổ đông và thị trường. Còn thị trường cũng sẽ bị những sự sai lệch, có thể cố ý hoặc vô ý này, làm cho méo mó, sai lệch và không loại trừ sẽ có cả hiện tượng trục lợi.

 

Bởi vậy, ngoài sự tỉnh táo của chính các nhà đầu tư, đặc biệt với những báo cáo có sự gia tăng đáng kể đến doanh thu và lợi nhuận khủng, thì có lẽ, thị trường cũng cần có chế tài xử phạt, bởi như hiện nay, các công ty có BCTC sai lệch mới chỉ dừng lại ở việc bị nhắc nhở, mà nhắc nhở mãi, thì cũng thành quen, một chuyên gia nhận xét

 Thông tin dự án vinhomes lò đúc thiết kế vinhomes lò đúc  sản phẩm vinhomes lò đúc phân khúc officetel Hà Nội đang ra mắt

Theo Lệ Thúy